Ben je bekend met ‘Åsgårdsreien’ ofwel ‘De wilde jacht’ als onderdeel van de Yule tijd? In oude verhalen wordt verteld dat er een hemelse bende gedurende de Heilige Nachten door de lucht raast, aangevoerd door Wodan of Odin. Deze bende, die met grote snelheid als aanstormende wolken, is waar te nemen tegen de koude, ijle winterhemel en vormt met elkaar een leger van overleden voorouders die de levenden moeten helpen om de chaos en de kwade geesten van de winter te bezweren. Het leger bestaat uit mannen, vrouwen en kinderen die meestal op gewelddadige wijze om het leven zijn gebracht.
De tekening hierboven uit 1870 van de Noorse kunstenaar Peter Nicolai Arbo (1831-1892) laat een vrouwelijke aanvoerder te zien. Wie is zij? Het meest voor de hand ligt de godin Perchta. Zij is een typische wintergodin die juist in de Yule periode vereerd werd. Haar naam is afkomstig uit het Hoogduitse ‘peraht’ en betekent de glanzende, de schitterende, de schijnende. Haar naam is terug te vinden in middeleeuwse teksten vanaf de 11e eeuw, wat aangeeft dat men in die tijd haar traditie op schrift gaat zetten. Dit gebeurt vanuit een christelijke context en brengt dus een zekere kleuring (en soms zelfs demonisering) met zich mee. Het moge duidelijk zijn dat Perchta een pre-christelijke godin is die blijkbaar nog volop vereerd werd in Scandinavië tijdens de middeleeuwen anders zou er niet zoveel over haar geschreven worden. Belangrijk is de christelijke laagjes van haar verhalen af te pellen. Etymologisch is haar naam verwant aan het Engelse ‘birth’, het Duitse ‘Geburt’ en het Nederlandse ‘Geboorte’ waarmee duidelijk wordt waarom zij tijdens Midwinter een belangrijke rol speelt in relatie tot de geboorte van het Nieuwe Licht.
In het boek Goden en sjamanen in Noordwest-Europa van Linda Wormhoudt lezen we het volgende over Perchta: Tijdens de Perchtennacht trok zij door het land, begeleid door de zielen van overleden kinderen. […] Men vertelde dat Perchta in een hol leefde met kleine kinderen. Daar konden kinderloze vrouwen een kind ophalen. Hier heeft Perchta de functie van beschermster van ongeboren kinderen. […] Als spinster draait ze het spinnenwiel om de voortgang van het leven te bevorderen. Hier is het spinnenwiel het symbool van het levenswiel geworden. […] Perchta heeft ook kenmerken van graangodinnen en korengeesten. Bij het oogsten van het koren liet men de laatste schoof staan omdat Perchta hierin zou wonen. Hierdoor zou het land het volgende jaar weer vruchtbaar zijn.
We laten het spinnenwiel nog even rusten in deze Yule tijd om stil te staan bij dat wat was, is en zal zijn.
© Karin Haanappel
30 december 2019
www.ancientherstory.nl
Meer informatie over de boeken & opleidingen van Linda Wormhoudt: http://www.soulritual.nl/
