De boeken van Linda Wormhoudt (1966-2023) 

Linda Wormhoudt
Haar boek
Onze godinnen van Noordwest-Europa
554 pagina’s
1e druk 2024 (vanaf november 2024 te koop, klik hier)
ISBN 978 94 64915 48 8

Uit het voorwoord:
Dit is haar boek. Dit zijn onze godinnen. Elke cultuur, elk land en elke regio heeft eigen goden en godinnen: krachtvelden die elk aspect van het leven vertegenwoordigen. De godinnen die in dit boek staan horen bij de grond en bij de energie van Noordwest-Europa. In dit boek staan voornamelijk godinnen beschreven uit Nederland, Duitsland en de Scandinavische landen. Er zijn onderling grote verschillen: een Finse godin voelt in energie en in essentie anders dan een Germaanse godin uit Duitsland. De verschillen komen door de samenstelling van de geografie, de grond, en de spiritualiteit van de volkeren die op die grond woonden of wonen. Die mensen ontwikkelen hun eigen geloofstructuren, gebaseerd op dat wat ze zien, voelen en ervaren in de natuur om zich heen. Die ene speciale berg, de rivier vlakbij: ze zijn bewoond door krachten die wij goden en godinnen noemen, krachtvelden die een eigen persoonlijkheid hebben.

Ik schreef dit boek omdat ik opgedane kennis wil doorgeven. In een tijd waarin mensen heel gemakkelijk informatie over spiritualiteit uit andere landen en culturen kunnen vinden op het Internet is het belangrijk om te realiseren dat sommige krachten globaal of universeel zijn, en anderen juist niet: ze zijn verbonden met specifieke lokale krachtvelden. Wij zijn met die krachtvelden verbonden door onze voorouders, door het land zelf, en door mythische en culturele gebruiken en gewoonten.

In onze huidige spirituele ontwikkeling zien we een tendens om magische informatie uit verschillende culturen en tijden te mengen en opnieuw samen te stellen. Hoewel dat aantrekkelijk kan lijken zitten er ook andere kanten aan deze tendens: magische en culturele spiritualiteit kan door het mengen de eigenheid, de uniekheid en daardoor ook kracht en identiteit verliezen.

Het boek bevat 13 hoofdstukken. Naast de 4 hoofdrichtingen beschrijft Linda ook de 4 tussenrichtingen, in totaal dus de 8 richtingen van het levenswiel zoals Linda ontwikkelde. Ze omschrijft de richtingen, gerelateerde zaken en bijhorende godinnen. Overige hoofdstukken zijn “vergeten godinnen”, “groepen godinnen”, “Trolvrouwen”, “de Matronea” en “de Valkyries”. Hier lees je meer over de groepen en vind je een overzicht van de namen.
Sommige godinnen beschrijvingen bevatten alleen een duiding van de naam, sommige godinnen bevatten een uitgebreide omschrijving en persoonlijke ervaring van Linda.
In totaal worden er 448 godinnen genoemd.

Wat dit boek bijzonder en praktisch maakt is het “Boek der Rituelen”. Hierin geeft Linda aanwijzingen en voorbeelden hoe je contact kan maken met een specifieke godin, hoe je kan werken met de godin, de groep of een thema. Niet alle godinnen hebben een Boek der Rituelen hoofdstuk gekregen, maar je kan veel ontdekken in de 103 rituelen die worden beschreven.

Haar Boek, is een boek zoals alleen Linda kon schrijven, boordevol verhalen en informatie.
Om het zoeken en het gebruik als naslagwerk makkelijker te maken, zijn er een indexen aan toegevoegd. Zo is er een overzicht per hoofdstuk met bijbehorende thema’s en godinnen en is er een alfabetisch register van de namen. Dit boek betekende veel voor Linda, ze hechtte veel waarde aan het overdragen en delen van haar kennis, om mensen aan te sporen het werk voort te zetten.
Zoals ze zelf schrijft in haar voorwoord:
“Dit boek is niet compleet.
Er zullen vast godinnen zijn die ik over het hoofd heb gezien, of simpelweg niet heb gevonden. Ik richtte mij voornamelijk op de Germaanse en Finse godinnen, en niet op de Gallische, Keltische en Romeinse dames. De definitie Keltisch of Germaans is bij sommige godinnen niet duidelijk. Ik daag andere onderzoekers uit om het werk verder op te pakken. “

Ik hoop dat dit boek een startpunt van eigen onderzoek voor velen van ons wordt.

Linda’s overige boeken

Sjamanisme is waarschijnlijk de oudste manier van leven en denken. Meestal wordt het geassocieerd met een prachtige natuurlijke omgeving, met enorme beren en imposante adelaars. Niet met drie-hoog-achter en een duivennest op je balkon. Toch is er niet zo”n groot verschil. We moeten net als onze voorouders voor onszelf en onze naasten zorgen. We zoeken genezing als we ziek zijn en raad als we een probleem hebben. We proberen in harmonie met onze omgeving te leven, ook al is die niet zo “natuurlijk” meer als toen. In dit boek laat Linda Wormhoudt zien hoe sjamanisme in ons huidige leven, in onze huidige maatschappij past. Hiervoor is zij allereerst op zoek gegaan naar het sjamanistische verleden van Noordwest-Europa.
Anders dan veel mensen denken hebben wij in Noordwest-Europa wel degelijk een eigen sjamanistische traditie. De meeste kennis van en over onze voorouders ligt verborgen in het landschap, folklore, sprookjes, gewoonten, bijgeloof en ergens diep in onze genen. Linda smeedt de flarden en puzzelstukjes tot een geheel. Zo krijgen we een beeld van de mensen die hier ooit hebben geleefd en welke rol spiritualiteit in hun leven speelde. Welke goden vereerden zij en waarom? Hoe leefden zij in en met de natuur? Vervolgens geeft Linda aan hoe wij in het hier en nu rituelen kunnen inzetten: “Veel van de rituele gebruiken van de Europese voorouders zijn verloren gegaan, maar het is ook niet nodig om ze allemaal te weten en in oude glorie te herstellen. Mocht dat al wenselijk zijn, want zowel de Germanen als de Kelten offerden ooit mensen’ Hoewel we veel kunnen leren van onze voorouders, is het aan ons om nieuwe rituelen te scheppen die passen bij de huidige tijd.” Met de uitgebreide informatie over het verleden en haar rituele suggesties kunnen we in het heden zo aan de slag.
Linda wil met dit boek de lijn tussen de voorouders en de nazaten herstellen: “Kijken naar het verleden is belangrijk: het geeft ons gronding, het geeft ons plek. Kijken naar de toekomst is belangrijk: het geeft onze nazaten gronding en plek. Wij zijn de voorouders van onze nazaten.”

Linda Wormhoudt
Ademtocht, verhalen over de dood
192 pagina’s
1e druk 2009
ISBN 978 90 77408 68 1

Mijn eerste boekenkind, Goden en sjamanen in Noordwest-Europa, huppelde in juni 2008 de wijde wereld in. Mijn wilde sjamanenkind wilde haar eigen paden ontdekken, haar leeswegen verkennen. Ik liet haar hand los en keek haar na. Ze is nu volwassen, een liefdevolle dochter die haar eigen weg is gegaan. Ze komt nog wel langs, honderduit vertellend over haar avonturen.

Ondertussen was er uit mijn jarenlange relatie met een ietwat vreemde heer een tweede kind ontstaan. Het kon niet uitblijven, want boekenkinderen kiezen hun eigen ouders uit. Ik wil bij dezen het gelukkige nieuws met je delen. Mijn tweede boekenkind heet Ademtocht is geschreven in samenwerking met Heer Dood.

Ik ben begonnen met het schrijven van korte verhalen op het Volkskrantblog in februari 2007. Mijn fascinatie voor de dood en mijn interesse in andere culturen zijn twee belangrijke rode draden. Fantasie en werkelijkheid zijn zusters. Door het schrijven alhier kwam ik in aanraking met andere schrijvers, en deze contacten bleken in veel opzichten zeer waardevol. Een van de bijzondere mensen die ik via het Volkskrantblog leerde kennen is Coby Schilder. Haar tekeningen, waarvan ze sommige met ons deelde via haar blog, bezitten magie en bezieling. Ik was dan ook zeer blij dat zij met mij wilde samenwerken aan Ademtocht. Coby tekende met potlood bezielde portretten van enkele hoofdpersonen in het boek. Zij begreep hoe de verhalen bedoeld waren, wat de personen bewoog. Ze liet ze toe in haar hoofd, hart en hand. Sommige tekeningen zijn van mensen die mij zeer dierbaar zijn. Coby gaf ze een gezicht. Daar ben ik haar dankbaar voor.

Een ander bijzonder persoon op het Volkskrantblog is de dichter Bert Deben. Hij schreef een prachtig doodsgedicht. Dit gedicht is in het boek opgenomen en inspireerde mij tot een verhaal. De rest van de gedichten in het boek zijn van mij. Drie Volkskrantbloggers, een bijzondere samenwerking.

De geboorte van Ademtocht- het boek
”Het is geboren en het is goed.” Hij ligt languit in het gras, op zijn rug. Uit zijn mondhoek bengelt een grassprietje. Hij klopt uitnodigend op het gras naast zich. ”Kom bij mij liggen, het is nu tijd om even te rusten.”

Ik schik mijn rok en ga naast hem liggen. Het gras voelt zacht onder mijn haar. Een vlinder fladdert precies voor mijn ogen. Het dier is zich van geen kwaad bewust.

”Doe je ogen dicht”, zegt de man zacht. Ik doe braaf mijn ogen dicht.

”Voel je je ongemakkelijk?”

Daar moet ik over nadenken. De man naast mij is mij vertrouwd, maar ik blijf op mijn hoede. Dit is per slot van rekening Heer Dood, dus voorzichtigheid is op zijn plaats. Ik wil antwoord geven, maar mijn mond weigert dienst.

”Het was een prettige samenwerking…” peinst hij. ”Ik vond het zeer aangenaam!”

Ergens in mijn keel vind ik eindelijk woorden: ”Ik niet altijd.” Gras kriebelt tegen mijn wang. ”Ik heb mijn belofte gehouden, uw woorden verteld. Ik heb dat verzwegen wat onverteld dient te blijven, en dat gedeeld wat gedeeld dient te worden. Is het genoeg? Ben ik nu vrij?”

Ik gluur voorzichtig naar hem, door mijn oogwimpers heen. Hij heeft zich half omgedraaid en ligt op zijn dodenzijde. Hij gluurt terug. Het grassprietje slaapt in zijn mondhoek. Mijn hersenen proberen te bevatten wat ik zie in zijn gezicht. De rimpels waarin dromen wonen, de ogen vol geheimen. De glimp van menselijkheid, daar, net achter het onnoembare.

”Het is nooit genoeg, en dat weet je ook. We zijn nog lang niet klaar.”

Hij buigt zich over mij heen. Een dode hand zweeft boven mijn gezicht, teder haast. Zijn mond vlak bij mijn oor.

”Blijf heel stil nu…”. fluistert hij. Mijn lichaam reageert ogenblikkelijk. Ik kan niet meer bewegen. En dan vertelt hij mij een verhaal, een intiem verhaal, in een dode taal. Het is het verhaal van het Noorden. Ik zie een dodenrijk, een schimmengrens. Een rivier met messen, en een vrouw op een heuvel.

”Adem in”, gebiedt hij.

Ik adem in, diep en gehoorzaam. Er is geen paniek.

Dan zakt zijn hand traag over mijn lippen.

Linda Wormhoudt (2009)

Het oude Noordwest-Europa. Vanaf het continent druppelden doorlopend immigranten Scandinavië binnen. Ze brachten hun religieuze gewoonten, priesteressen en priesters met zich mee. Vrouwen en mannen die werden geroemd om hun kennis van verleden, heden en toekomst, hun band met het land en hun magische capaciteiten. Hun religieuze beelden worden in de loop der tijd aangeraakt door die van de al aanwezige Scandinavische volkeren: de Finnen en de nomadische Sami. In oude wetsbepalingen, de IJslandse saga’s, de Edda’s en de Noordse mythen lezen we over mysterieuze mensen, die afhankelijk van hun specialiteit onder meer vala, völva, seidkona of seidhmadr werden genoemd. En over de magie die ze uitoefenden: seidr.
Veel kennis over religie en spiritualiteit in het prechristelijke Noordwest-Europa is verloren gegaan, maar vooral in de Scandinavische landen zijn er nog sporen te vinden. Sporen die spreken van magie, tovenarij en sjamanisme. Oude wetten die handelen over vervloekingen, magische platformen en menselijke beïnvloeding van het weer. Verhalen die vertellen over de mensen die seidr bedreven. Mensen die spraken met de voorouders in hun grafheuvels, communiceerden met de landgeesten en orakelden voor de gemeenschap. Ze zaten op hoge zetels, hadden contact met het dodenrijk, werden verguisd, gevreesd en geëerd. Wie waren deze mensen? Waren het heksen, sjamanen of priester(e)s(sen)? Wat was hun band met het land? Wat deden zij precies? En wat kunnen wij van hen leren?
Voor dit boek werkte Linda Wormhoudt, sjamaniste en rituelenbegeleidster, op twee sporen. Enerzijds verzamelde ze de schaarse informatie over seidr die nog te vinden is in de Noordse proza, de historische bronnen en de archeologische informatie. Anderzijds deed ze onderzoek door ritueel, experimenteel en veldwerk op sacrale plaatsen in Noorwegen, Lapland en Nederland.
“Seidr, het Noordse pad, werken met magische en sjamanistische sporen in Noordwest-Europa” is een veelzijdig boek met naast veel historisch bronmateriaal persoonlijke ervaringen met en verslagen over oeroude rituelen en nieuwe spirituele wegen.

Het is tijd. Tijd om te kijken naar de spirituele gebruiken van onze Europese voorouders, hun wereldbeeld, hun rituelen, hun goden. In de grond onder onze voeten huist kennis over hen, in het landschap woont nog de oude magie. Noordwest-Europa is een schatkist vol wijsheid en die schatkist staat open voor hen die zich willen verbinden met hun wortels en met het land.

Linda Wormhoudt
Nephilim. Kind van de Wegen deel 1
224 pagina’s
1e druk 2012
ISBN 978 90 77408 96 4

Wat doe je als liefde je over de grenzen roept en je alles wat je kent moet achterlaten? Als je in aanraking komt met een totaal andere cultuur, met oeroude sjamanistische gebruiken en een verborgen geloof? Wat gebeurt er als je een gevallen engel ontmoet en daardoor midden in een engelenstrijd belandt: een strijd tussen hemelbroeders, de Nephilim? Wat doe je als je hierdoor onmenselijke keuzes moet maken?

‘Nephilim’ is een spirituele roman over de kracht van bloed, over het spanningsveld tussen culturen, tussen mannen en vrouwen, over macht en onmacht, kwetsbaarheid en kracht. Lees over trommels die ooit alleen de vrouwen toebehoorden, over vogelsjamanen, over luchtbegrafenissen en zigeunermagie. Maar vooral over de strijd van een kind van de wegen, dat haar eigen pad moet vinden.

Linda Wormhoudt woonde midden jaren tachtig van de vorige eeuw in Turkije en Koerdistan. Over ‘Nephilim’ zegt zij: “Deze roman is gebaseerd op ware gebeurtenissen en innerlijke beelden. ‘Fictie’ en ‘fantasie’ zijn woorden met een lading. Beide houden in dat iets niet waar is. Maar in mijn wereldbeeld, op het sjamanistische pad dat ik loop, zijn er vele waarheden en meerdere werelden. Wie bepaalt wat waar is en wat fictie? Dat laat ik aan de lezer over.”

Linda Wormhoudt
Beschermheer. Kind van de Wegen deel 2
240 pagina’s
1e druk 2013
ISBN 978 94 91557 06 4

De roep uit Lapland kon ze niet weerstaan. Ze moest en zou erheen. De ontmoeting met de Sami Mikha vormde het begin van een magische reis vol intrigerende ontdekkingen, onverwachte gebeurtenissen en heftige confrontaties. Want wie trekt er achter de schermen aan de touwtjes?

‘Beschermheer’ is een spirituele roman over wortels. Over waar je vandaan komt en waar je heen kunt gaan. Hoe je bent gevormd door je achtergrond, je geboorteland, je ouders. Dat je ondanks al deze factoren de lokroep kunt voelen van ver en je daar jezelf kunt tegenkomen. Lees over sjamanentrommels, naamloze kinderen, Noorse zigeuners, Finse doodsgodinnen en de kracht van zang. Over wat onderdrukking met de spiritualiteit van een volk doet en met hun ziel.

Linda Wormhoudt maakte kennis met sjamanisme in Koerdistan (‘Nephilim – kind van de wegen deel 1’) en reisde daarna naar Noors Lapland en Finland. “Ik heb beloofd te vertellen over Scandinavische magie en nu heb ik een deel van mijn belofte ingelost. Deze roman is gebaseerd op ware gebeurtenissen en innerlijke beelden. ‘Fictie’ en ‘fantasie’ zijn woorden met een lading. Beide houden in dat iets niet waar is. Maar in mijn wereldbeeld zijn er vele waarheden en meerdere werelden. Wie bepaalt wat waar is en wat fictie? Dat laat ik aan de lezer over.”

Linda Wormhoudt
Nevelvrouw. Kind van de Wegen deel 3
240 pagina’s
1e druk 2016
ISBN 978 94 91557 29 3

“Ga naar IJsland en zoek de rivier die naar boven stroomt.” Deze boodschap kreeg zij steeds weer in haar dromen. Waarom IJsland? Welke rivier? Wie fluistert haar deze opdracht in?

‘Nevelvrouw’ is een spirituele roman over trouw en verraad, over vergeten volkeren, Reuzen, Trollen en Alfen. Over dood en leven, over chaos en orde. En over de goden Odin en Loki, ooit bloedbroeders, nu onbroeders. Wat heeft Hella, de godin van het dodenrijk, voor met die zoekende vrouw uit de Lage Landen? Waarom wil de Nevelvrouw haar kennis over het dodenwiel, de schaduw van het levenswiel aan haar overdragen? Welke rol spelen de verloren runen, de magische symbolen van alle stammen, nu hervonden en net zo krachtig als toen?

Deel 1 van de serie ‘Kind van de wegen’ speelt zich af in Koerdistan en deel 2, ‘Beschermheer’, in Lapland. Deel 3, ‘Nevelvrouw’, speelt zich voornamelijk af in IJsland en Groenland. Alle delen zijn gebaseerd op ware gebeurtenissen en innerlijke beelden. Het sjamanistische pad dat Linda Wormhoudt al meer dan twintig jaar als volgster van Odin loopt, kent vele waarheden en meerdere werelden.

Aardevrouwen spreken
144 pagina’s
1e druk 2012
ISBN 978 90 77408 99 5

In ‘Aardevrouwen spreken’ geven 13 vrouwen hun visie op deze tijd en de toekomst. Zij hebben allen hun sporen verdiend met hun inzet voor een betere wereld en zijn actief op verschillende gebieden: van media tot politiek en van oude wijsheid tot nieuwe wijsheid met betrekking tot onze relatie met de aarde en onze omgeving.

Volgens de reguliere media en de politiek is het ernstig met ons gesteld, maar als je goed om je heen kijkt, dan zie je dat er een onderstroom bezig is met positieve verandering. In die onderstroom zijn het met name de vrouwen die zich bewuster opstellen door initiatieven te ontplooien voor een betere wereld, of door zichzelf beter te leren kennen in wie ze zijn. Zelfs in ontwikkelingslanden is het bekend dat het de vrouwen zijn die verantwoordelijk met de microkredieten omgaan en bouwen aan een beter leven voor henzelf en hun kinderen. Meer vanuit het hart doen, horen we regelmatig, niet alleen maar meer vanuit het hoofd. Vrouwen zitten daar dichterbij en daarom zie je nu een groeiend aantal vrouwen vanuit het hart bezig zijn.

Waarom je ze maar weinig hoort, heeft volgens redacteur en samensteller Manon Tromp te maken met het feit dat het hen niet om de roem of de status gaat, maar om verandering en verbetering voor het geheel. Daarom vond ze het tijd een aantal vrouwen aan het woord te laten over hoe ze deze tijd zien en waarvoor zij zich inzetten. Ze heeft hen gevraagd te schrijven over deze tijd en de aarde: hun eigen verbinding ermee, hun hoop, hun wens, hun visie en wat ze willen bijdragen.
De 13 vrouwen zijn: Carin Biegnolé, Karin Haanappel, Monique Janssens, Margreet Kattestaart, Betty de Keizer, Lea Manders, Agnes Meijs, Christine Pannebakker, Elvira van Rijn, Manon Tromp, Fransje de Waard, Linda Wormhoudt, Gerwine Wuring.

KLIK HIER voor de PDF met meer informatie over de bijdragen van Linda en mijzelf (o.a. besproken in masterclass 58 van het Ancient Herstory Programma).

Heilige Bronnen in de Lage Landen
op zoek naar bronnen van betekenis in verleden en heden
Linda Wormhoudt (redactie)
224 pagina’s
1e druk 2013
ISBN 978 94 91557 09 5

In Heilige bronnen in de Lage Landen doen mensen verslag van hun zoektocht naar heilige bronnen met enerzijds aandacht voor hun eigen ervaringen en anderzijds voor de (eventuele) historie en feitelijke situatie.

Een bron is een waterlichaam, al dan niet natuurlijk ontstaan. Wat onderscheidt een heilige bron van een niet-heilige bron? Bij een heilige bron ervaar je dat er meer is dan alleen maar water. Je kunt er inzichten, heling en kracht vinden, contact leggen met andere werelden of … Sommige heilige bronnen waren al voor onze verre voorouders belangrijk, maar er zijn ook heilige bronnen van recenter datum en zelfs bronnen die nu heilig worden, doordat ze voor jou (en anderen) een belangrijke rol vervullen.

In de inleiding valt onder meer te lezen hoe je op zoek kunt gaan, waarop je moet letten, wat je kunt doen wanneer je een bron hebt gevonden en waarom. Naast informatie over historie en oude gebruiken, bevat de inleiding handvatten en ideeën hoe we in deze tijd oude heilige bronnen kunnen behouden en nieuwe heilige bronnen doen ontstaan.

In de 18 hoofdstukken komen auteurs vanuit uiteenlopende disciplines en met verschillende visies en achtergronden aan het woord. Ineke Bergman, Ruud Borman, Bea van der Heijde-Petrescu, Fanny van der Horst, Els Lijesen, Heyta Melssen, Michiel de Nijs, Kirsten Notten, Ginny Rentmeester, Hans Welens, Linda Wormhoudt en Debora Zachariasse schreven onder meer over bronnen van Brussel, Amsterdam, de Veluwe, het Ketelwald, Keinse, Texel en Noord-Kennemerland, Willibrordus, Valentinus, Sura, Fostare en Maria.

Linda Wormhoudt 24 juli 2023- 24 juli 2024

Een jaar geleden alweer, dat Linda het levenswiel afging en via de onzichtbare draad naar het dodenwiel bewoog terwijl wij achterbleven op het rouwwiel. Zij is nu aan Anderkant en toch nog heel dichtbij. Wat is er afgelopen jaar veel gebeurd en wat heb ik vaak ‘Linda-momentjes’ mogen beleven, met menig lach en traan. Mijn belofte aan haar is o.a. dat ik haar werk altijd zal blijven uitdragen!